Historia parafii

W drugiej połowie XVII stulecia większą część mieszkańców stanowili protestanci. Katolicy stanowili mniejszość, a gmina ewangelicka skupiałą głównie ludność narodowości niemieckiej. W 1679 roku wzmiankowany jest nauczyciel Jakob (Jakub), jednocześnie określany jako pełniący służbę bożą. Salka szkolna pełniła równocześnie rolę sali modlitw. W 1720 roku na cmentarzu wybudowany został drewniany kościółek wraz z dzwonnicą. W 1775 roku protestanccy osadnicy, m.in. z Książek i Brudzawek, zawarli umowę z pastorem Mundeliusem z Lisnowa, aby ten raz w miesiącu odprawiał nabożeństwo w Książkach. W 1777 roku wybudowano większy drewniany kościół. Murowany kościół powstał w latach 1868 - 1869. Kamień węgielny położony został 24 lipca 1868 roku, a 18 czerwca 1869 roku kościół konsekrował dr Mull z Królewca. Parafia ewangelicka w Książkach istniała już od 1853 roku. Pierwszym pastorem był Johann Pancritius. Przed 1853 rokiem mieszkańcy Książek należeli do parafii w Lisnowie. Po wybudowaniu świątyni miejscowy pastor stanął na czele parafii, która obejmowała: Wielkie Książki, Małe Książki, Brudzawki, Osieczek, Piwnice, Brudzawy, Budziszewo i Bukowiec. W 1875 roku do parafii dołączono ewangelików z Łopatek, Łopatek Niemieckich, Łopatek Polskich, Dworu Łopatki wraz z Buczkiem.

Pastorowie lub administratorzy parafii ewangelickiej

Jogann Pancritius 1853 - 1866
Hugo Wunsch 1867 - 1875
Paul Thal 1875 - 1886
Walter Andreae 1887 - 1891
Johan Wendland 1891 - 1905
Gustaw Ballewski 1905 - 1908
Karl Thiemann 1909 - 1917
Bruno Walter 1917 - 1927
Johannes Triebel 1927 - 1936
Christfried Mattke, Kurt Glockzin (administratorzy) 1936 - 1938
Erwin Loeschmann 1940 - 1945

W przypadkach okresowych wakatów pieczę nad parafią pełnili pastorowie z sąsiednich parafii.

Około 1860 roku w Książkach osiedlili się baptyści (nurt chrześcijaństwa wywodzący się z tradycji reformacji, uznający m.in. chrzest dorosłych). W 1864 roku wybudowana została kaplica tej konfesji. Do gminy baptystów w 1900 roku należało około 200 wiernych. Początkowo do gminy w Książkach przyłączyli się także baptyści z innych miejscowości powiatu wąbrzeskiego. W 1891 roku wynajęli salkę modlitewną w Wąbrzeźnie i odłączyli się od gminy w Książkach. W latach dwudziestych kaznodzieją zboru był zamieszkały w Książkach Julian Oelke. Kaplica w Książkach w latach 1920 - 1939 była jedynym obiektem tego typu w całym ówczesnym województwie pomorskim.

Wizytacje kościelne z połowy XVII stulecia przypisują Książki do katolickiej parafii w Lembargu. Po odnowieniu parafii w Łopatkach w 1867 roku Książki wchodzą w skład parafii łopateckiej. Kościół pw. Trójcy Świętej, wcześniej świątynia ewangelicka, konsekrowany został w 1945 roku przez dziekana wąbrzeskiego, księdza Józefa Kowalskiego, jako kościół filialny parafii w Łopatkach. Początkowo administrowany był przez księży z parafii w Łopatkach, przejściowo także przez księży z Wąbrzeźna. Już w pierwszych latach powojennych przy kościele działało koło różańcowe kobiet i panien, któremu przewodniczyła Wiktoria Lewandowska. W 1947 roku na majątek gminy kościelnej składały się: kościół poewangelicki, dawna pastorówka, ogród, ziemia uprawna (1,7 ha). W 1958 roku biskup chełmiński Kazimierz Kowalski erygował parafię w Książkach, wydzielając jej obszar z parafii Łopatki i Osieczek. W konsekwencji świątynia staje się kościołem parafialnym. Do parafii należą obecnie wsie Książki i Zaskocz oraz część Łopatek (dawne Łopatki Nowe). Cmentarz parafialny znajduje sie w centrum wsi, w miejscu byłej nekropolii ewangelickiej z początków XX stulecia.

Księża, którzy pełnili posługę duszpasterską w kościele pw. Trójcy Świętej w Książkach po przejęciu go od ewangelików po II wojnie światowej:

ksiądz Józef Aszyk do czerwca 1945 roku
ksiądz dziekan Józef Kowalski (z Wąbrzeźna) do września 1945 roku
ksiądz Alojzy Wieczorek 1945 - 1946
ksiądz Józef Kasprzyk 1946 - 1949
ksiądz Czesław Rekowski 1949 - 1950
ksiądz Wincenty Kujawski 1950 - 1970

Źródło: Historia Gminy Książki, Aleksander Czarnecki, Wąbrzeźno - Książki 2014

Proboszczowie parafii pw. Trójcy Świętej: (od 1 listopada 1958 r.):

ksiądz Wincenty Kujawski 1950 - 1970
ksiądz Bolesław Lichnerowicz 1970 - 1987
ksiądz Henryk Trąpczyński 1987 - 2016
ksiądz Zbigniew Żynda od 2016 roku